มาตรฐานรับรอง
สถิติผู้เข้าชม
 ขณะนี้มีผู้เข้าใช้ 9
 ผู้เข้าชมในวันนี้ 783
 ผู้เข้าชมทั้งหมด 2,066,025
กรุณาฝาก Email ของท่าน
  เพื่อรับข่าวสาร ที่น่าสนใจ
26 เมษายน 2567
อา จ. อ. พ. พฤ ศ. ส.
  1  2  3  4  5  6 
7  8  9  10  11  12  13 
14  15  16  17  18  19  20 
21  22  23  24  25  26  27 
28  29  30         
             
 การใช้กากมันเป็นวัตถุดิบในอาหารสัตว์

            ความเหมาะสมการใช้กากมันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบในอาหารสัตว์น้ำ
            กากมันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบประเภทแป้ง ซึ่งเป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตให้พลังงานได้ดีเนื่องจากเป็นแป้งอ่อนย่อยง่าย ไม่มีสารพิษ เนื่องจากกรดไฮโดรไซยานิคในมันสำปะหลัง เมื่อถูกความร้อนจากการตากและความร้อนจากขบวนการผลิตอาหาร จะสลายไปจนมีระดับต่ำกว่า ๓๐ พีพีเอ็ม ไม่เป็นอันตรายต่อปลา นอกจากนี้ เชื้อราที่ขึ้นบนสำปะหลังไม่มีการสร้างสารพิษจากเชื้อรา หรือมีแต่อยู่ในระดับต่ำมากจนไม่เป็นอันตราย กากมันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบที่มีราคาถูก จึงสามารถนำมาใช้เป็นวัตถุดิบทดแทนปลายข้าวที่มีราคาแพง และทดแทนข้าวโพดซึ่งมักมีปัญหาสารพิษจากเชื้อราได้ดี กากมันสำปะหลังที่ใช้ในอาหารสัตว์น้ำนั้น เป็นผลิตผลที่ได้จากโรงงานแป้งมันสำปะหลัง โดยใช้หัวมันสำปะหลังสดมาล้างน้ำแล้วโม่ให้แหลกจะได้น้ำแป้งและกาก จากน้ำแป้งก็ทำการแยกแป้งออกจากน้ำโดยการทิ้งไว้ให้แป้งตกตะกอนหรือเข้าเครื่องแยกโดตรง แป้งที่ได้นำมาทำให้แห้งโดยใช้ความร้อนและบดให้ละเอียดเป็นแป้งมันสำปะหลัง หัวมันสำปะหลังสด 1 กิโลกรัม ได้แป้งมันสำปะหลังเฉลี่ย ๐.๒๐ กิโลกรัม และได้กากมันสำปะหัง ๐.๔ – ๐.๙ กิโลกรัม ราคากากมันสำปะหลังเฉลี่ย ๐.๒๐ – ๐.๔๐ บาท ต่อกิโลกรัม
 
            คุณค่าทางอาหารของกากมันสำปะหลัง
            คุณค่าทางอาหารของกากมันสำปะหลังจากการวิเคราะห์โดยสถาบันวิจัยอาหารสัตว์น้ำจืดกรมประมง (ตัวอย่างลำดับที่ ๓ เป็นกากมันสำปะหลังที่นึ่งแล้ว)
 
  • ความชื้น              ๘๓.๔๐ %
  • โปรตีน                           ๐.๒๙ %
  • ไขมัน                             ๐.๕๐ %
  •  เยื่อใย                           ๒.๑๒ %
  •  เถ้า                                ๐.๔๑ %
             ขั้นตอนดำเนินการ
            ๑. หาวัตถุดับที่หาง่ายในท้องถิ่น มาเป็นส่วนผสมอาหารสัตว์น้ำ ได้แก่ ปลาป่น รำ และกากมันสำปะหลัง ในอัตรา
๑:๑:๒  ตามลำดับ (กากมันสำปะหลังได้ผ่านกระบวนการความร้อนโยการนึ่งให้สุก ใช้เวลา ๑ – ๒ ช.ม.)
            ๒. คำนวณสูตรอาหารโดยใช้ สัดส่วน ร้อยละ และตารางสี่เหลี่ยม
โจทย์ ใช้วัตถุดิบ ๓ อย่าง คือ ปลาป่น ๑ ส่วน รำละเอียด ๑ ส่วน กากมันสำปะหลัง ๒ ส่วน ผสมอาหารสัตว์น้ำ จำนวน ๑.๐ กิโลกรัม จงหาปริมาณวัตถุดิบแต่ละชนิด เปอร์เซ็นต์โปรตีน และความชื้นในอาหาร
 
ขั้นตอนที่ ๑ หาปริมาณวัตถุดิบแต่ละชนิด
-   ปลาป่น ๑ ส่วน ๑/๔ = ๐.๒๕ กิโลกรัม
-  รำละเอียด ๑ ส่วน ๑/๔ = ๐.๒๕ กิโลกรัม
-  กากมันสำปะหลัง ๒ ส่วน ๒/๔ = ๐.๕๐ กิโลกรัม
      
ขั้นตอนที่ ๒ หาเปอร์เซ็นต์ โปรตีน ของอาหารแต่ละชนิด (ดูจากตาราง)
-  ปลาป่น มีโปรตีน ๕๕ %
-  รำละเอียด มีโปรตีน ๑๒.๒ %
-  กากมันสำปะหลัง มีโปรตีน ๐.๒๙ %
               
คำนวณหาเปอร์เซ็นต์โปรตีน
    ปลาป่น  ๑ ส่วน + รำละเอียด ๑ ส่วน + กากมันสำปะหลัง ๒ ส่วน มีโปรตีนเฉลี่ย
    (๕๕.๐ + ๑๒.๒ + ๐.๒๙+๐.๒๙) / ๔ = ๑๖.๙๕ เปอร์เซ็นต์
ขั้นตอนที่ ๓ หาเปอร์เซ็นต์ ความชื้น ของอาหารแต่ละชนิด (ดูจากตาราง)
-  ปลาป่น ความชื้น ๙.๗ %
-  รำละเอียด ความชื้น ๑๐ %
-  กากมันสำปะหลัง ความชื้น ๘๓.๔ %
   คำนวณหาเปอร์เซ็นต์ความชื้น
     ปลาป่น ๑ ส่วน + รำละเอียด ๑ ส่วน + กากมันสำปะหลัง ๒ ส่วน มีความชื้นเฉลี่ย
     (๙.๗ + ๑๐ + ๘๓.๔+๘๓.๔) / ๔ = ๔๖.๖๓ เปอร์เซ็นต์
 
ขั้นตอนที่ ๔ คำนวณหาปริมาณปลาป่นในสูตรอาหาร ๑ กิโลกรัม
                อาหารผสม ๕๐.๗๓ กิโลกรัม ต้องมีปลาป่น ๑๒.๖๙ กิโลกรัม
                อาหารผสม ๑.๐๐ กิโลกรัม ต้องมีปลาป่น (๑๒.๖๙/๕๐.๗๓)  x ๑ = ๐.๒๕ กิโลกรัม
                อาหารผสม ๕๐.๗๓ กิโลกรัม ต้องมีรำ+กากมันสำปะหลัง ๓๘.๐๕ กิโลกรัม
                อาหารผสม ๑.๐๐ กิโลกรัม ต้องมีรำ+กากมันสำปะหลัง (๓๘.๐๕/๕๐.๗๓) x ๑ = ๐.๗๕ กิโลกรัม
     แต่อาหารผสมระหว่าง รำ + กากมันสำปะหลัง ๐.๗๕ กิโลกรัม ผสมในอัตราส่วน ๑ : ๒ ส่วน
                ใช้รำ (๐.๗๕x๑)/๓ = ๐.๒๕ กิโลกรัม กากมันสำปะหลัง (๐.๗๕x๒)/๓ = ๐.๕๐ กิโลกรัม
               
ขั้นตอนที่ ๕ ตรวจสอบเปอร์เซ็นต์โปรตีนในสูตรอาหาร
ชนิดของวัตถุดิบ จำนวน (กิโลกรัม) ปริมาณโปรตีน
ปลาป่น ๐.๒๕ ๐.๒๕ x (๕๕.๐๐/๑)  = ๑๓.๗๕
รำ ๐.๒๕ ๐.๒๕ x (๑๒.๒๐/๑)  = ๒.๐๕
กากมันสำปะหลัง ๐.๕๗ ๐.๕๐ x  (๐.๒๙/๑)     = ๐.๑๕
รวม ๑.๐๐ ๑๖.๙๕
 
 
 
 
 
 
                คำตอบ 
ชนิดของวัตถุดิบ จำนวน (กิโลกรัม) ปริมาณโปรตีน เปอร์เซ็นต์ความชื้น
ปลาป่น ๐.๒๕ ๑๓.๗๕ ๙.๗๐
รำ ๐.๒๕ ๓.๐๕ ๑๐.๐
กากมันสำปะหลัง ๐.๕๗ ๐.๑๕ ๘๓.๔x๒
รวม ๑.๐๐ ๑๖.๙๕ ๑๘๖.๕/๔ = ๔๖.๖๒๕
 
                ๓. ชั่งวัตถุดิบและผสมแต่ละส่วนที่คำนวณได้ โดยใช้ปลาป่นผสมกับรำก่อนเนื่องจากเป็นวัตุดิบชนิดแห้ง จากนั้นผสมกับกากมันสำปะหลัง
                ๔. ปั้นเป็นก้อนแล้วนำไปเลี้ยงสัตว์น้ำ
 
สรุปวิจารณ์ผล / ข้อเสนอแนะ
                ตารางเปรียบเทียบต้นทุนอาหารผสม และอาหารสำเร็จรูป
วัตถุดิบ ราคา บาท / กิโลกรัม ปริมาณ (กิโลกรัม) เงิน (บาท) % โปรตีน
ปลาป่น ๓๐.๐๐ ๐.๒๕ ๗.๔๐ ๑๓.๗๕
รำ ๑๐.๐๐ ๐.๒๕ ๒.๕๐ ๓.๐๕
กากมันสำปะหลัง ๐.๒๐ ๐.๕๐ ๐.๑๐ ๐.๑๕
รวม ๑.๐๐ ๑๖.๙๕ ๑๖.๙๕
อาหารปลากินพืช ๑๕.๐๐ ๑.๐๐ ๑๕.๐๐ ๑๖.๘๔
 
                จากตารางเปรียบเทียบต้นทุนอาหารผสมและอาหารสำเร็จรูป พบว่า ต้นทุนอาหารทีผสมใช้เองมีระดับโปรตีน ๑๖.๘๔%  ต้นทุน ๑๐.๑๐บาท/กิโลกรัม และอาหารสำเร็จรูปในท้องตลาด มีระดับโปรตีน ๑๖..๘๔ %  ต้นทุน ๑๕ บาท/กิโลกรัม ซึ่งอาหารที่ผสมเองจะมีต้นทุนต่ำกว่า ๔.๙๐ บาท/กิโลกรัม แต่ในเรื่องโภชนะนั้นจำต้องศึกษาเพิ่มเติมอีก เพราะอาหารทีผสมเอง ใช้วัตถุดิบ ๓ อย่าง ยังขาดวิตามิน แร่ธาตุและสารอาหารบางอย่าง ถึงแม้ว่าอาหารผสมขึ้นเองจะมีต้นทุนต่ำกว่าแต่ก็มีข้อเสีย คือ เก็บได้ไม่นานและมักจะขึ้นราเนื่องจากมีความชื้นสูง ต้องผลิตจำนวนมากครั้ง และเมื่อให้อาหารจะมีการสูญเสียไปกับน้ำโดยละลายในน้ำเนื่องจากเป็นอาหารแบบเปียก โอกาสที่สัตว์น้ำจะใช้ประโยชน์หมดนั้นมีน้อย กว่าอาหารแบบเม็ดลอยน้ำ อาหารผสมนี้ควรผสมพืชผักต่าง ๆ ที่มีคุณค่าทางโภชนะและหาได้ในพื้นที่ เช่น ใบกระถิน ใบหม่อน ผักต่าง ๆ ฯลฯ และอื่น ๆ อีก ซึ่งจะไปเพิ่มในเรื่องวิตามัน แร่ธาตุ และสารอาหารอื่น ๆ ให้สมบูรณ์มากขึ้น
                นอกจากนี้ ปัญหาเกี่ยวกับการใช้มันสำปะหลังเป็นอาหารสัตว์น้ำนั้น มีเกษตรกรหลายรายที่เลือกใช้มันสำปะหลังเป็นวัตถุดิบทดแทนวัตถุดิบอื่นในภาวะทีวัตถุดิบอาหารสัตว์น้ำมีราคาแพง เพราะต้องการลดต้นทุนการผลิตให้ต่ำลง และแม้ว่ามันสำปะหลังจะมีประโยชน์ แต่หากใช้อย่างไม่ถูกวิธีหรือใช้ในปริมาณที่ไม่เหมาะสมก็จะเกิดโทษได้ เพราะมันสำปะหลังมีไซยาไนด์ซึ่งเป็นพิษต่อสัตว์ในระดับสูง จึงไม่แนะนำให้ใช้หัวมันสดมาเลี้ยงสัตว์น้ำ ควณผ่านกระบวนการความร้อนก่อน จะทำให้ไซยาไนด์ มีระดับต่ำกว่า ๓๐ พีพีเอ็ม ไม่เป็นอันตรายต่อปลา และเชื้อราที่ขึ้นบนมันสำปะหลังไม่มีการสร้างสารพิษจากเชื้อรา หรือมีแต่อยู่ในระดับต่ำมากจนไม่เป็นอันตราย
                เทคนิคการใช้มันสำปะหลังทำเป็นอาหารสัตว์น้ำ หากพิจารณาจากส่วนประกอบทางเคมีของกากมันสำปะหลังแล้ว พบว่ากากมันสำปะหลังเป็นแหล่งวัตถุดิบที่ให้แป้งหรือพลังงานที่ดี เช่นเดียวกับข้าวโพด หรือปลายข้าว แต่มีเปอร์เซ็นต์โปรตีน เช่น กรดอมิโนเมทไทโอนีน และกรดอมิโนอื่น ๆ ต่ำกว่าข้าวโพดหรือปลายข้าว ดังนั้นเทคนิคการใช้มันเส้นในสูตรอาหารสัตว์จำเป็นต้องมีสิ่งต่อไปนี้

                1. เสริมโปรตีนเพื่อปรับระดับโปรตีน โดยทั่วไปจะเสริมด้วย กากถั่วเหลืองหรือปลาป่น

                2. เสริมไขมันหรือน้ำมันพืชเพื่อเพิ่มปริมาณกรดไขมันที่จำเป็น หรือเพิ่มกากน้ำตาล (ไม่ควรเกิน ๓-๔% ในสูตรอาหาร) เพื่อช่วยให้อาหารมีความน่ากิน ทำให้สัตว์น้ำกินอาหารได้มากขึ้น

ระดับการใช้มันสำปะหลังในสูตรผสมอาหารผันแปรระหว่าง ๒๕-๓๕ เปอร์เซ็นต์ (ความชื้นไม่เกิน ๑๓ เปอร์เซ็นต์) ในสูตรอาหารขึ้นอยู่กับระดับโปรตีนในสูตรอาหารแต่ละระยะ กากมันสำปะหลังที่ใช้เป็นส่วนผสมอาหารครั้งนี้อยู่ในระดับ ๕๐ เปอร์เซ็นต์ (มีความชื้น ๘๓.๔ เปอร์เซ็นต์ ) เป็นวัตถุดิบเปียกมีความชื้นสูง จึงอยู่ในระดับที่เหมาะสม
 
 
               
                                                                                                  ที่มา : สำนักงานประมงอำเภอน้ำยืน จังหวัดอุบลราชธานี

 

Engine by MAKEWEBEASY